Titel: Bint
Uitgave: Nijgh & van Ditmar, Den Haag, 1934
Aantal pagina's: 80
Genre: Dystopie (roman)
Korte samenvatting:
De Bree is leraar. Hij vervangt een leraar op de school van Bint. Op de eerste dag is zijn eerste klas 4D, de hel genaamd. Dit is een verschrikkelijke klas, wat ook al blijkt uit de namen: Neutebeum, De Moraatz. De 'kinderen' worden beschreven als beesten: "Daar was de ontzaglijke, bruine sprinkhaan Neutebeum". De Bree verklaart de klas meteen de oorlog: dit is manier om de klas in de hand te houden. Aan Keska, een andere leraar, heeft De Bree meteen een hekel: hij te lomp. De Bree gaat naar zijn volgende klas. Dit is een redelijk normale klas, maar toch heeft De Bree meteen een hekel aan één van de leerlingen: Jérome Fléau. Op de eerste strafdag, uiteraard voor leerlingen uit de hel, weet De Bree al dat hij ook een hekel heeft aan de conciërge en de werkster. Hij vraagt zich af waarom Bint deze hier nog laat werken. De Bree hoort van Remigius, een andere leraar, dat Bint zijn systeem 5 jaar geleden heeft ingevoerd. Hij riep toen alle leraren bijeen en vertelde hen dat hij vanaf nu 'stalen tucht' eiste. De nieuwe leraren werden sindsdien zorgvuldig door Bint uitgekozen en gevormd.
Er is een rapportenvergadering: alleen het eerste cijfer telt voor Bint. Er wordt een cijfer gegeven voor de algemene indruk. In één van De Bree's klassen, de grauwe klas, is er iemand met een onvoldoende schoolcijfer die zichzelf dreigt te doden: Van Beek. Bint maakt hen allen duidelijk dat het hem niets kan schelen. Ook het geval Fléau wordt besproken. Bint wil hem van school hebben, omdat hij al lang onrust stookt. Van Beek pleegt inderdaad zelfmoord en er komt een oproer. De hel slaat de oproer neer; Bint is trots op hen. Fl‚au is van school af, evenals de conciërge (hij had meegeholpen met de oproer) en de werkster.
Er komt een klassereis en De Bree neemt de helft van de hel mee naar België. De Bree vindt dit duidelijk prachtig om te doen. Op een gegeven moment moeten ze een kortere weg nemen, omdat één van de leerlingen een langere toch niet aankan. Twee leerlingen nemen stiekem toch de langere weg: ze houden vast aan Bints plannen. Een tijd later komt de conciërge bij De Bree bedelen om geld, maar De Bree stuurt hem weg. De Bree gaat de school verlaten, maar Bint vraagt hem of hij niet nog langer wil blijven. De Bree wijst dit in eerste instantie af, maar thuis schrijft hij Bint een briefje waarin hij zegt dat hij de baan toch accepteert.
Op de eerste dag van het volgende jaar hoort De Bree dat Bint zijn ontslag heeft genomen. Iedereen weet dat Van Beek de oorzaak is. De Bree gaat vervolgens verder met 5C, de hel. Deze klas is nog niets veranderd. De Bree gaat nog langs bij Bint, maar hij wordt aan de deur geweigerd.
Verwachtingen:
Ik heb veel Engelse romans gelezen met zwarte perspectieven voor de toekomst. Boeken die ons waarschuwen voor ontwikkelingen in de toekomst. Een deel daarvan waarschuwt voor de consumptiemaatschappij een ander deel voor 't fascisme. Van Nederlandse schrijvers die ook zulke waarschuwende beelden gaven wist ik niet. Totdat een vriend mij attendeerde op de heer F. Bordewijk. Ik verwachtte verschillen te zien tussen de Engelse schrijvers en de Nederlandse schrijvers omdat Nederland natuurlijk de dreiging van 't fascisme sterker gevoeld heeft.
Motieven en thema's:
Het sterkste thema voor mij is de gedachte dat het 'stalen' gezag mensen onmenselijkt en dat zelfs de sterksten hieronder kunnen breken. De motieven die in dit boek spelen komen vaker voor in andere dystopieën: Kuddementaliteit, machtspel, de kracht van gezag en de zwakte van dit gezag en het effect op mensen.Zoals in veel dystopieën is het enigszins moeilijk om te zien welke kant de schrijver zelf kiest in een oppervlakkige manier. Iets waar men altijd bij moet opletten bij het lezen van een dystopie.
Beoordeling:
Schrijfstijl:
De zinnen zijn kort en dikwijls daadkrachtig, perfect passend bij het personage De Bree. Vanuit wie het verhaal verteld wordt. Ter illustratie is hier een citaat: "Hij wist ongeveer waar hij heen ging. Hij had er van gehoord. Hij bereikte het plein met onvertraagden tred door de kolking der tochtgaten. Het plein was rechthoekig, gekoolgruisd het midden in een lijst van keien."
Tijd:
De tijd is redelijk belangrijk. Men moet namelijk begrijpen dat de verschijnselen in het boek, die afgespiegeld zijn van de werkelijkheid, slechts voorkomen onder bepaalde omstandigheden. Namelijk de omstandigheden van de jaren '30. Het verhaal zelf is echter tijdloos en nog altijd vermakelijk.
Vertelperspectief:
Het hij-perspectief heeft voor tal van problemen gezorgd bij recensenten. Doordat 't verhaal grotendeels uit de ogen van heer De Bree werd verteld, leek het daardoor alsof F. Bordewijk ook voorstander was van ijzeren grip van Bint. Een onjuiste conclusie.
Eindoordeel:
Ik moet bekennen dat ik niet heel erg genoten heb van dit boek. Ik had er meer van verwacht. De meeste dystopieën die ik voorheen gelezen heb hadden spannende verhaallijnen met zeer rijke werelden. De omgeving was hier echter beperkt tot een school, en dat maakte het voor mij toch op een of andere manier minder leuk.
Boeken zoals deze zijn echter geweldig voor het onderzoeken van de tumultueuze jaren '30.
Bronnen:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten